Η ποντιακή λύρα (κεμεντζές ή κεμεντζέ) είναι έγχορδο, φιαλόσχημο όργανο χωρίς τάστα που παίζεται με δοξάρι (ποντιακά τοξάρ). Η ονομασία της πιθανότατα προέρχεται από την περσική λέξη καμάτσια (είδος περσικής λύρας) ή από τις αρχαίες ελληνικές κέλης (σκάφος) και κέλομαι (παροτρύνω). ?λλοι ιστορικοί τη θεωρούν παραλλαγή του τρίχορδου αραβικού οργάνου ρεμπάμπ. Το 10ο αι. έχουμε τις πρώτες αναφορές σε αυτήν, ενώ πέρασε στη Δύση μέσω του Βυζαντίου και μάλιστα η εξέλιξή της υπήρξε η τετράχορδη λύρα (βιολί). Στην Ελλάδα διαδόθηκε μετά τη γενοκτονία των Ποντίων και τον ολοκληρωτικό ξεριζωμό τους, την περίοδο 1922 – 1923.
Η ποντιακή λύρα ως το κατεξοχήν μουσικό λαϊκό όργανο των Ελλήνων του Πόντου είναι σολιστικό όργανο και συνοδεύει χορό και τραγούδι.